Adolf przyszedł na świat 8 grudnia 1813 roku w miasteczku Kerpen, leżącym między Kolonią a Duren, w rodzinie ubogich rolników. Jego ojciec, chociaż bardzo ciężko pracował, z trudem zapewniał utrzymanie żonie i pięciorgu dzieciom. W tej sytuacji Adolf nie mógł nawet marzyć o gimnazjum. Jako trzynastoletni chłopiec rozpoczął terminowanie u majstra szewskiego w rodzinnym mieście. Następnie zdobywał praktykę zawodową w różnych warsztatach, by wreszcie podjąć pracę w Kolonii. Poznał więc doskonale ówczesną sytuację czeladników i robotników w fabrykach, wyzysk, niesprawiedliwość, nienawiść i poniżenie człowieka.
W tym czasie zrodziło się jego powołanie kapłańskie. Pokonując wiele trudności i przeciwności losu, w 1837 rozpoczął naukę w Kolonii i po czterech latach uzyskał świadectwo maturalne ze znakomitymi wynikami. Następnie studiował teologię w Monachium i Bonn. Ukończył seminarium w Kolonii i dnia 13 kwietnia 1845 roku otrzymał święcenia kapłańskie w kościele franciszkanów.
W protestanckim mieście Wuppertal-Eberfeld, będącym ważnym ośrodkiem przemysłowym, rozpoczął pracę kapelana i katechety. Jako duszpasterz otaczał opieką wyzyskiwanych robotników i rzemieślników. Zetknął się tam też z Gesellenverein - organizacją czeladników; został duchowym opiekunem tego młodzieżowego stowarzyszenia.
W 1849 r. poprosił o przeniesienie do Kolonii i jako wikariusz tutejszej katedry założył, przy pomocy zaufanych osób, oddział Gesellenverein. To stowarzyszenie czeladników stało się - dzięki zapałowi, uporowi, poświęceniom i modlitwie Założyciela - punktem odniesienia dla wszystkich organizacji młodzieży rzemieślniczej w Europie oraz Ameryce Północnej. Dzisiaj międzynarodowa organizacja Kolpingwerk działa w 40 krajach i wciąż potrafi zdobywać młodych dla Chrystusa i przekazywać dziedzictwo swego Założyciela następnym pokoleniom.
Zaangażowanie społeczne Adolfa Kolpinga miało swoje korzenie w głębokiej wierze i chęci służenia człowiekowi. Tworząc zrzeszenia czeladników i robotników, przełamywał ich izolację i apatię, gdyż wspólnota w wierze dawała im siłę do pokonywania codziennych trudności oraz świadomość, że są świadkami Chrystusa wobec Boga i ludzi.
Adolf uważał, że Kościół nie może zaniedbywać kwestii społecznej, wręcz przeciwnie: musi uczestniczyć w życiu, nie obawiając się walki ze strony swych przeciwników. Głosił potrzebę takich przemian społecznych, które biorą początek w życiu każdego człowieka oraz poszczególnych rodzin. Słowem, piórem i własnym przykładem ewangelizował świat pracy. Wydając kalendarze i czasopisma, realizował konkretne zadania wychowawcze i duszpasterskie oraz zapewniał środki finansowe dla powołanych do życia stowarzyszeń.
Głosił ideę czynnego i otwartego chrześcijaństwa, od którego zależy ład i powszechny pokój świata, za który jesteśmy odpowiedzialni przed Bogiem. Przygotowywał i zachęcał młodzież do sprawowania urzędów politycznych i społecznych. Zainteresował też młodych ludzi wzorem rodziny chrześcijańskiej, w której widział pierwszą i najbardziej naturalną wspólnotę, miejsce, gdzie człowiek zdobywa wiedzę religijną i życiową, aby później - opierając się na tym fundamencie - stawiać czoła wszelkim doświadczeniom. Jak powtarzał, jeżeli rodzina będzie zdrowa, to nawet chore społeczeństwo da się jeszcze uleczyć, ale w momencie, gdy choroba ogarnie rodziny, społeczeństwo jest poważnie zagrożone.
Adolf Kolping zmarł w opinii świętości 4 grudnia 1865 roku mając niespełna 52 lata. Pochowany został w kościele franciszkanów w Kolonii. 27 października 1991 roku św. Jan Paweł II ogłosił go błogosławionym, ustanawiając wspomnienie liturgiczne na dzień 4 grudnia. W osobie błogosławionego Adolfa Kolpinga świat ludzi pracy zyskał kolejnego patrona i orędownika.